Chatot's Chatter

Hoofdstuk 1 Scheiden en Reageren
Paragraaf 2 Zuivere stoffen en mengsels
Een zuivere stof is één stof en heeft zijn eigen unieke combinatie van stofeigenschappen.
De meeste stoffen bestaan uit moleculen.
Als een stof bestaat uit allemaal dezelfde bouwstenen, dus één soort atomen of één soort moleculen, dan spreken we in de scheikunde van een zuivere stof.

Bestaan de bouwstenen van een zuivere stof uit één soort atomen, dan noemen we de stof een element. Bestaan de bouwstenen uit twee of meer soorten atomen, dan noemen we de stof een verbinding.

Een mengsel bestaat uit twee of meer stoffen, dus ook uit twee of meer soorten bouwstenen.

Of een stof een zuivere stof of een mengel is, kun je bepalen door de stof te smelten of koken en de temperatuur tijdens het smelten of koken te meten.
Als het gaat om een zuivere stof, dan blijft de temperatuur tijdens het smelten/koken hetzelfde. De stof heeft een smeltpunt en een kookpunt.
Als het gaat om een mengsel, dan loopt de temperatuur tijdens het smelten/koken langzaam op. De stof heeft een smelttraject en een kooktraject.

Een oplossing is een mengsel van vloeistoffen of van een vaste stof en een vloeistof die tot aan de bouwstenen zijn gemengd. Een oplossing is altijd helder en doorzichtig en kan kleurloos of gekleurd zijn.
Een suspensie is een mengsel van een vaste stof en een vloeistof, waarbij de vaste stof niet is opgelost. Een suspensie is altijd troebel en ondoorzichtig en kan wit of gekleurd zijn.
Een emulsie is een mengsel van twee vloeistoffen, die eigenlijk niet goed mengbaar zijn. Een emulsie is altijd troebel en kan wit of gekleurd zijn.

Stoffen die goed of redelijk mengen met water noemen we hydrofiel.
Stoffen die slecht of niet mengen met water noemen we hydrofoob.
Met een emulgator kun je ervoor zorgen dat een emulsie niet ontmengt. Zo’n emulgator-molecuul heeft een vrij lange ‘staart’ die bestaat uit C- en H-atomen en een kleine ‘kop’ waarin O-atomen voorkomen. Hierdoor ontstaat er een molecuul waarvan de staat hydrofoob is en de kop hydrofiel.

Paragraaf 3 Scheidingsmethoden
Bij chemische reacties ontstaat meestal niet één reactieproduct, maar een mengsel van reactieproducten.
Wil je maar één stof uit dit reactiemengsel hebben, dan moet je het mengsel scheiden.
Bij het scheiden van een mengsel ben je bezig met het sorteren van de moleculen.
Je maakt gebruik van de verschillen in stofeigenschappen om een mengsel te scheiden.

Bij het filtreren maak je gebruik van het verschil in deeltjesgrootte. Dit kun je toepassen op een suspensie. De vloeistof noemen we het filtraat, de vaste stof heet het residu.
Bij het bezinken maak je gebruik van het verschil in dichtheid. Met centrifugeren kun je dat proces versnellen. De stof met de grootste dichtheid vormt de onderste laag.
Bij het indampen maak je gebruik van het verschil in kookpunt.
Je kunt een oplossing ook scheiden door middel van destillatie. De vloeistof die verdampt, wordt opgevangen, het deel van het mengsel dat bij destillatie niet verdampt noemen we het residu. De opgevangen vloeistof heet het destillaat.
Mengsels van twee of meer vloeistoffen kun je alleen scheiden door destilleren als de kookpunten vrij ver uit elkaar liggen.
Bij het extraheren maak je gebruik van het verschil in oplosbaarheid. Dit kun je gebruiken bij een mengsel van vaste stoffen, aan dit mengsel voeg je dan een oplosmiddel toe, waar sommige stoffen uit het mengsel wel in oplossen en anderen niet. Het oplosmiddel heet extractiemiddel.
Bij adsorptie maak je gebruik van het verschil in adsorptievermogen. Kleur-, geur- en smaakstoffen kun je uit een oplossing halen door een behandeling met fijn verdeelde koolstof. De koolstof noemen we het adsorptiemiddel.
Bij papierchromatografie maak je gebruik van het verschil in adsorptievermogen en oplosbaarheid. Sommige stoffen lossen beter op in de loopvloeistof dan andere, hierdoor komt een scheiding tot stand.
Elke stof heeft, bij een bepaalde temperatuur en een bepaalde loopvloeistof, een Rf-waarde. Om de Rf-waarde van de stof te bepalen, meet je twee afstanden op een chromatogram.
• De afstand van het punt waar een kleurstof is blijven steken, deze noemen we A.
• De afstand van het punt waar je de kleurstoffen hebt opgebracht tot waar de loopvloeistof is opgetrokken. Deze noemen we B.
De Rf-waarde is dan A : B.